| STATKI i OKRĘTY ||| - Radzieckie okręty podwodne II wojny światowej - ||| MORZE i WRAKI |
| SZCZ-203 (SHCH-203) - KAMBAŁA okręt podwodny typu Szczuka |
| ___________________________________________________________________________ - FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont |
| Okręty podwodne typu SZCZUKA (Щука) na stronach Facta Nautica: SZCZ-128 (Szczuka) | SZCZ-203 (Kambała) | SZCZ-213 | SZCZ-302 (Okun') | SZCZ-303 (Jorsz) |
Los radzieckiego okrętu podwodnego SZCZ-203 [Щ-203], noszącego równolegle nazwę KAMBAŁA [Камбала],
pozostawał przez szereg lat nieznany. Jesienią 1943 roku nie wrócił z patrolu na Morzu Czarnym, zaginął bez wieści wraz z
całą załogą ...
Norman Polmar i Jurrien Noot w 1991 roku w swojej książce pt. "Submarines of the Russian and Soviet Navies, 1618-
1990" (Naval Institute Press, Annapolis, Maryland) przedstawili informację, że okręt zatonął na minie we wrześniu 1943
w okolicach przylądka Tarchankutskij, zaś po wojnie został podniesiony i złomowany.
Więcej informacji można znaleźć we wspomnieniach Mikołaja Zatiejewa, zatytułowanych "S.O.S. z głębin. Wspomnienia
dowódcy okrętu podwodnego", które ukazały się drukiem w Warszawie w 2000 roku (wyd. Bellona). Autor ten pisze: "(...)
okręt podwodny "Szcz-203" wyłowiono w 1956 roku. Jego dowódcą był komandor podporucznik Niemczynow. Okręt
zatonął w 1943 roku pod Eupatorią. Podczas holowania okręt podwodny ponownie zatonął, ale znów wydobyto go na
powierzchnię. Udało się wyłowić tylo część dziobową. Szczątki "Szcz-203" umieszczono w pływającym doku w głębi Basenu
Południowego, koło rampy kolejowej. Moja załoga, wraz z załogą "S-65", dowodzonego przez kapitana Kijaszko, otrzymała
zadanie oczyszczenia okrętu z mułu i wydobycia pozostałych zwłok marynarzy. Wydobyliśmy 32 czaszki, wszystkie
sczerniałe. Zachowały się jakieś dokumenty, zapisane ołówkiem. Dziennik pokładowy był tak zniszczony, że niczego nie dało
się odczytać. Zdołano jednak odtworzyć ostatnie chwile jednostki i okoliczności jej zagłady. Minęła już godzina 22.00,
trwało właśnie ładowanie akumulatorów. Dowódca prawdopodobnie dostrzegł kuter i ogłosił alarm artyleryjski - świadczyły
o tym pociski, pozostałe na pomoście bojowym, i otwarty przedział artyleryjski. Czaszki dowódcy nie znaleźliśmy - miał
sztuczne złote zęby, czaszkę łatwo dałoby się rozpoznać. Prawdopodobnie siła wybuchu wyrzuciła go za burtę. Wybuch
torpedy nastąpił w piatym przedziale, silnikowym. Niczego więcej o losie poległych marynarzy nie zdołaliśmy się
dowiedzieć."
Andriej W. Płatonow (A.V. Platonov) w swojej "Encyklopedii Radzieckich Okrętów Podwodnych 1941-1945" (Moskwa -
Sankt Petersburg, 2004) podaje, że sprawcą zatopienia SZCZ-203 był włoski miniaturowy okręt podwodny CB-4 (typ
CB). Wynika to ze wspomnień dowódcy CB-4, Armando Sibille, który dokładnie opisał całe wydarzenie. 26 sierpnia 1943
roku włoska jednostka płynęła na powierzchni morza w pobliżu przylądka Uriot (45.11,7N/32.46,6E ), rejon Sewastopola.
Nagle, przed nią, w odległości ok. 400 m, wynurzył się na powierzchnię radziecki okręt podwodny. Okręt ten włączył silniki
Diesla i obrał kurs wprost na CB-4. CB-4 zastopował maszyny i radziecka jednostka minęła go w odległości zaledwie 50-
60 metrów! Armando Sibille zaobserwował obecność jednego człowieka na pomoście bojowym Szczuki ... CB-4, podobnie
jak i inne jednostki typu CB, dysponował dwiema torpedami, umieszczonymi w zewnętrznych wyrzutniach. Włoski dowódca,
zręcznie manewrując, zajął dogodną pozycję do ataku torpedowego, gdy SZCZ-203 znalazł się w odległości ok. 800
metrów. Pierwsza wystrzelona torpeda chybiła, druga, wystrzelona 40 sekund później, była celna. Nastąpił wybuch, a w
niebo wystrzelił słup wody i okręt radziecki natychmiast zatonął. Na podstawie relacji A. Sibille i M. Zatiejewa można
wysnuć wniosek, że człowiek widziany na pomoście bojowym Szczuki został strącony do morza eksplozją. Brak czaszki ze
złotymi zębami we wnętrzu wraku okrętu podwodnego jednoznacznie wskazuje, że był nim kapitan III rangi Władimir
Innokientiewicz Niemczinow.
K A L E N D A R I U M
10.03.1933 - W leningradzkiej stoczni Bałtijskij Zawod (Baltiyskiy Zavod), określanej jako zakład nr 189, rozpoczyna się
budowa okrętu podwodnego SZCZ-203 (KAMBAŁA) - numer stoczniowy 228.
---.---.1933 - Kadłub okrętu, podzielony na kilka sekcji, przewieziono koleją do stoczni w Nikołajewie nad Morzem
Czarnym. Tam nadano mu numer stoczniowy 1028.
29.05.1934 - Wodowanie okrętu.
30.09.1935 - SZCZ-203 wszedł w skład Floty Czarnomorskiej.
---.10.1939 - Dowództwo okrętu objął kapitan III rangi Władimir I. Niemczinow.
22.06.1941 - Wybuch wojny z III Rzeszą zastał okręt w czasie planowego remontu w Sewastopolu.
01.07.1941 - Koniec remontu - SZCZ-203 przechodzi do Noworosyjska.
17.07.1941 - Wyjście w 1. patrol.
05.08.1941 - Powrót z 1. patrolu.
21.08.1941 - Wyjście w 2. patrol.
10.09.1941 - Powrót z 2. patrolu.
05.10.1941 - Wyjście w 3. patrol.
12.10.1941 - Powrót z 3. patrolu.
19.11.1941 - Wyjście w 4. patrol.
28.11.1941 - Powrót z 4. patrolu.
28.11.1941 - Wyjście w 5. patrol - w kilkanaście godzin po powrocie z poprzedniego patrolu.
19.12.1941 - Powrót z 5. patrolu.
??.12.1941 - Wyjście w morze z misją specjalną w związku z przygotowaniami do kerczeńskiej operacji desantowej.
25.12.1941 - Wysadzono z okrętu na skały Elczin-Kaja dwóch oficerów oddziału hydrograficznego floty, których zadaniem
było zamontowanie sygnalizacji świetlnej dla okrętów desantowych. Obaj oficerowie, В.Е.Моспан i Д.Г.Выжул, po
wykonaniu zadania zostali ujęci przez patrol niemiecki i rozstrzelani. Sygnalizacji jednak nie zauważono i spełniła ona
swoje zadanie.
20.01.1942 - Wyjście w 6. patrol.
07.02.1942 - Powrót z 6. patrolu.
12.02.1942 - Wyjście w 7. patrol.
19.02.1942 - Powrót z 7. patrolu. W trakcie tego patrolu (lub poprzedniego?) doznał poważnej awarii i zmuszony był
wcześniej wrócić do bazy.
23.02.1942 - Wyjście w 8. patrol.
06.03.1942 - Powrót z 8. patrolu.
14.03.1942 - Wyjście w 9. patrol.
30.03.1942 - Powrót z 9. patrolu.
07.04.1942 - Wyjście w 10. patrol.
28.04.1942 - Powrót z 10. patrolu.
07.06.1942 - Wyjście w 11. patrol.
14.06.1942 - Powrót z 11. patrolu.
15.06.1942 - Okręt wyruszył w 1. rejs do oblężonego Sewastopola, dostarczając 33 tony materiałów wojennych.
18.06. 1942 - SZCZ-203 wypłynął z Sewastopola, wracając do Noworosyjska.
21.06.1942 - Okręt wyruszył w 2. rejs do oblężonego Sewastopola, dostarczając 33 tony materiałów wojennych, 30 ton
benzyny i 7 ludzi.
25.06.1942 - We wczesnych godzinach rannych SZCZ-203 zderzył się z holownikiem i odniósł uszkodzenia.
26.06.1942 - Okręt wyruszył w drogę powrotną do Noworosyjska. W godzinach porannych ostrzelany przez artylerię
lądową, wieczorem atakowany przez jednostki wroga, które zrzuciły kilkadziesiąt bomb głębinowych.
29.06.1942 - Wyjście w 3. rejs do Sewastopola z 26 tonami materiałów wojennych, 4 tonami żywności i 17 tonami
benzyny. Z powodu blokady portu w Sewastopolu zadania nie mógł wykonać i wrócił do bazy.
04.07.1942 - Przejście do Gelendżiku.
25.08.1942 - W trakcie holowania holownika z barką z Gelendżiku do Batumi zaaatakowany przez nieprzyjacielski
samolot. Mimo alarmowego zanurzenia, odniósł poważne uszkodzenia. Niemniej jednak, barkę z holownikiem doprowadził do
celu.
---.---.1942 - Okręt oddany do długiego remontu.
26.03.1943 - SZCZ-203 powrócił do służby po zakończonym remoncie.
26.08.1943 - SZCZ-203 tonie z całą załogą po storpedowaniu przez włoski miniaturowy okręt podwodny CB-4 (patrz
wyżej).
---.---.1949 - Wrak SZCZ-203 radzieccy płetwonurkowie znaleźli na głębokości 72 metrów.
---.---.1950 - Wrak po podniesieniu i poddaniu oględzinom i badaniom złomowano (patrz wyżej - relacja M. Zatiejewa).
pozostawał przez szereg lat nieznany. Jesienią 1943 roku nie wrócił z patrolu na Morzu Czarnym, zaginął bez wieści wraz z
całą załogą ...
Norman Polmar i Jurrien Noot w 1991 roku w swojej książce pt. "Submarines of the Russian and Soviet Navies, 1618-
1990" (Naval Institute Press, Annapolis, Maryland) przedstawili informację, że okręt zatonął na minie we wrześniu 1943
w okolicach przylądka Tarchankutskij, zaś po wojnie został podniesiony i złomowany.
Więcej informacji można znaleźć we wspomnieniach Mikołaja Zatiejewa, zatytułowanych "S.O.S. z głębin. Wspomnienia
dowódcy okrętu podwodnego", które ukazały się drukiem w Warszawie w 2000 roku (wyd. Bellona). Autor ten pisze: "(...)
okręt podwodny "Szcz-203" wyłowiono w 1956 roku. Jego dowódcą był komandor podporucznik Niemczynow. Okręt
zatonął w 1943 roku pod Eupatorią. Podczas holowania okręt podwodny ponownie zatonął, ale znów wydobyto go na
powierzchnię. Udało się wyłowić tylo część dziobową. Szczątki "Szcz-203" umieszczono w pływającym doku w głębi Basenu
Południowego, koło rampy kolejowej. Moja załoga, wraz z załogą "S-65", dowodzonego przez kapitana Kijaszko, otrzymała
zadanie oczyszczenia okrętu z mułu i wydobycia pozostałych zwłok marynarzy. Wydobyliśmy 32 czaszki, wszystkie
sczerniałe. Zachowały się jakieś dokumenty, zapisane ołówkiem. Dziennik pokładowy był tak zniszczony, że niczego nie dało
się odczytać. Zdołano jednak odtworzyć ostatnie chwile jednostki i okoliczności jej zagłady. Minęła już godzina 22.00,
trwało właśnie ładowanie akumulatorów. Dowódca prawdopodobnie dostrzegł kuter i ogłosił alarm artyleryjski - świadczyły
o tym pociski, pozostałe na pomoście bojowym, i otwarty przedział artyleryjski. Czaszki dowódcy nie znaleźliśmy - miał
sztuczne złote zęby, czaszkę łatwo dałoby się rozpoznać. Prawdopodobnie siła wybuchu wyrzuciła go za burtę. Wybuch
torpedy nastąpił w piatym przedziale, silnikowym. Niczego więcej o losie poległych marynarzy nie zdołaliśmy się
dowiedzieć."
Andriej W. Płatonow (A.V. Platonov) w swojej "Encyklopedii Radzieckich Okrętów Podwodnych 1941-1945" (Moskwa -
Sankt Petersburg, 2004) podaje, że sprawcą zatopienia SZCZ-203 był włoski miniaturowy okręt podwodny CB-4 (typ
CB). Wynika to ze wspomnień dowódcy CB-4, Armando Sibille, który dokładnie opisał całe wydarzenie. 26 sierpnia 1943
roku włoska jednostka płynęła na powierzchni morza w pobliżu przylądka Uriot (45.11,7N/32.46,6E ), rejon Sewastopola.
Nagle, przed nią, w odległości ok. 400 m, wynurzył się na powierzchnię radziecki okręt podwodny. Okręt ten włączył silniki
Diesla i obrał kurs wprost na CB-4. CB-4 zastopował maszyny i radziecka jednostka minęła go w odległości zaledwie 50-
60 metrów! Armando Sibille zaobserwował obecność jednego człowieka na pomoście bojowym Szczuki ... CB-4, podobnie
jak i inne jednostki typu CB, dysponował dwiema torpedami, umieszczonymi w zewnętrznych wyrzutniach. Włoski dowódca,
zręcznie manewrując, zajął dogodną pozycję do ataku torpedowego, gdy SZCZ-203 znalazł się w odległości ok. 800
metrów. Pierwsza wystrzelona torpeda chybiła, druga, wystrzelona 40 sekund później, była celna. Nastąpił wybuch, a w
niebo wystrzelił słup wody i okręt radziecki natychmiast zatonął. Na podstawie relacji A. Sibille i M. Zatiejewa można
wysnuć wniosek, że człowiek widziany na pomoście bojowym Szczuki został strącony do morza eksplozją. Brak czaszki ze
złotymi zębami we wnętrzu wraku okrętu podwodnego jednoznacznie wskazuje, że był nim kapitan III rangi Władimir
Innokientiewicz Niemczinow.
K A L E N D A R I U M
10.03.1933 - W leningradzkiej stoczni Bałtijskij Zawod (Baltiyskiy Zavod), określanej jako zakład nr 189, rozpoczyna się
budowa okrętu podwodnego SZCZ-203 (KAMBAŁA) - numer stoczniowy 228.
---.---.1933 - Kadłub okrętu, podzielony na kilka sekcji, przewieziono koleją do stoczni w Nikołajewie nad Morzem
Czarnym. Tam nadano mu numer stoczniowy 1028.
29.05.1934 - Wodowanie okrętu.
30.09.1935 - SZCZ-203 wszedł w skład Floty Czarnomorskiej.
---.10.1939 - Dowództwo okrętu objął kapitan III rangi Władimir I. Niemczinow.
22.06.1941 - Wybuch wojny z III Rzeszą zastał okręt w czasie planowego remontu w Sewastopolu.
01.07.1941 - Koniec remontu - SZCZ-203 przechodzi do Noworosyjska.
17.07.1941 - Wyjście w 1. patrol.
05.08.1941 - Powrót z 1. patrolu.
21.08.1941 - Wyjście w 2. patrol.
10.09.1941 - Powrót z 2. patrolu.
05.10.1941 - Wyjście w 3. patrol.
12.10.1941 - Powrót z 3. patrolu.
19.11.1941 - Wyjście w 4. patrol.
28.11.1941 - Powrót z 4. patrolu.
28.11.1941 - Wyjście w 5. patrol - w kilkanaście godzin po powrocie z poprzedniego patrolu.
19.12.1941 - Powrót z 5. patrolu.
??.12.1941 - Wyjście w morze z misją specjalną w związku z przygotowaniami do kerczeńskiej operacji desantowej.
25.12.1941 - Wysadzono z okrętu na skały Elczin-Kaja dwóch oficerów oddziału hydrograficznego floty, których zadaniem
było zamontowanie sygnalizacji świetlnej dla okrętów desantowych. Obaj oficerowie, В.Е.Моспан i Д.Г.Выжул, po
wykonaniu zadania zostali ujęci przez patrol niemiecki i rozstrzelani. Sygnalizacji jednak nie zauważono i spełniła ona
swoje zadanie.
20.01.1942 - Wyjście w 6. patrol.
07.02.1942 - Powrót z 6. patrolu.
12.02.1942 - Wyjście w 7. patrol.
19.02.1942 - Powrót z 7. patrolu. W trakcie tego patrolu (lub poprzedniego?) doznał poważnej awarii i zmuszony był
wcześniej wrócić do bazy.
23.02.1942 - Wyjście w 8. patrol.
06.03.1942 - Powrót z 8. patrolu.
14.03.1942 - Wyjście w 9. patrol.
30.03.1942 - Powrót z 9. patrolu.
07.04.1942 - Wyjście w 10. patrol.
28.04.1942 - Powrót z 10. patrolu.
07.06.1942 - Wyjście w 11. patrol.
14.06.1942 - Powrót z 11. patrolu.
15.06.1942 - Okręt wyruszył w 1. rejs do oblężonego Sewastopola, dostarczając 33 tony materiałów wojennych.
18.06. 1942 - SZCZ-203 wypłynął z Sewastopola, wracając do Noworosyjska.
21.06.1942 - Okręt wyruszył w 2. rejs do oblężonego Sewastopola, dostarczając 33 tony materiałów wojennych, 30 ton
benzyny i 7 ludzi.
25.06.1942 - We wczesnych godzinach rannych SZCZ-203 zderzył się z holownikiem i odniósł uszkodzenia.
26.06.1942 - Okręt wyruszył w drogę powrotną do Noworosyjska. W godzinach porannych ostrzelany przez artylerię
lądową, wieczorem atakowany przez jednostki wroga, które zrzuciły kilkadziesiąt bomb głębinowych.
29.06.1942 - Wyjście w 3. rejs do Sewastopola z 26 tonami materiałów wojennych, 4 tonami żywności i 17 tonami
benzyny. Z powodu blokady portu w Sewastopolu zadania nie mógł wykonać i wrócił do bazy.
04.07.1942 - Przejście do Gelendżiku.
25.08.1942 - W trakcie holowania holownika z barką z Gelendżiku do Batumi zaaatakowany przez nieprzyjacielski
samolot. Mimo alarmowego zanurzenia, odniósł poważne uszkodzenia. Niemniej jednak, barkę z holownikiem doprowadził do
celu.
---.---.1942 - Okręt oddany do długiego remontu.
26.03.1943 - SZCZ-203 powrócił do służby po zakończonym remoncie.
26.08.1943 - SZCZ-203 tonie z całą załogą po storpedowaniu przez włoski miniaturowy okręt podwodny CB-4 (patrz
wyżej).
---.---.1949 - Wrak SZCZ-203 radzieccy płetwonurkowie znaleźli na głębokości 72 metrów.
---.---.1950 - Wrak po podniesieniu i poddaniu oględzinom i badaniom złomowano (patrz wyżej - relacja M. Zatiejewa).
| Radziecki okręt podwodny SZCZ-203 (KAMBAŁA) typu Szczuka w czasie wojny przeprowadził 14 bojowych patroli. Nie odniósł jakiegokolwiek sukcesu i nie wykonał ani jednego ataku torpedowego. Odbył także 3 rejsy transportowe. The Shchuka-class submarine SHCH-203 (KAMBALA) sunk by the Italian submarine CB-4 on 26 August 1943 in Black Sea. Средняя подводная лодка "Щ-203" ("Камбала") V-бис серии (Черноморский флот). 26 августа 1943 потоплена в районе м. Урет итальянской сверхмалой подлодкой CB-4. |
odwiedź katalog OKRĘTY PODWODNE
