| |
|
|
|
|
|
|
|
- MORZE | MARYNARKA HANDLOWA | STATKI | OKRĘTY WOJENNE | WRAKI | MARYNARKA WOJENNA | ŻEGLUGA -
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
- GENEZA I POCZĄTEK II WOJNY ŚWIATOWEJ -
Wspólne stanowisko PZPR i KPZR z roku 1989
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
|
Facta Nautica dużo miejsca poświęcają statkom i okrętom wojennym z czasów II wojny światowej. Zdecydowałem się w tej sytuacji zamieścić
tutaj ciekawy dokument z roku 1989, będący stanowiskiem Wspólnej Komisji Historyków Partyjnych PRL i ZSRR do spraw historii stosunków między
obu krajami, dotyczące genezy i początku II wojny światowej. Dokument ten opublikowany został równocześnie 24 maja 1989 przez "Trybunę Ludu",
organ Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, i "Prawdę", organ Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku
Radzieckiego.
---------Zdaniem "Trybuny Ludu", "ukazuje ono przyczyny osamotnienia Polski we wrześniu 1939 roku, wyjaśnia źródła ówczesnej polityki radzieckiej,
ustosunkowuje się krytycznie do faktów związanych z zajęciem przez ZSRR wschodnich ziem polskich" i dowodzi, że "wspólne stanowisko polskich i
radzieckich historyków partyjnych, komisji powołanej zgodnie z deklaracją o współpracy ideologicznej między PZPR i KPZR, podpisanej przez
Wojciecha Jaruzelskiego i Michaiła Gorbaczowa, świadczy, że z naszych stosunków usuwamy wszystko, co szkodziło przyjaźni i najgłębszemu zbliżeniu
narodu polskiego i narodów Związku Radzieckiego."
|
|
|
BIORĄC pod uwagę wyjątkowe zainteresowanie naszych społeczeństw genezą
i początkiem II wojny światowej, uwzględniając znaczenie obiektywnego
naświetlania i rozumienia lekcji historii dla umocnienia pokoju, szczególną
aktualność tych zagadnień w związku ze zbliżającym się 50-leciem wybuchu
wojny, Komisja uczonych radzieckich i polskich powołana przez Komitety
Centralne PZPR i KPZR wszechstronnie przedyskutowała aktualne problemy
tego okresu, uzgodniła najważniejsze kwestie i przekazuje je do
opublikowania. Jednocześnie Komisja uważa, że dalszy postęp w badaniu
wymienionych zagadnień możliwy będzie w oparciu o gruntowne studia całej
dokumentacji dotyczącej międzynarodowego rozwoju wydarzeń i stosunków
polsko-radzieckich. Przedstawione poniżej tezy nie są, oczywiście,
traktowane przez Komisję jako „prawdy ostateczne", ale mogą - naszym
zdaniem - stanowić podstawę do dalszych dyskusji i wspólnych prac.
|
|
| |
Niemiecki pancernik SCHLESWIG-HOLSTEIN 1 września 1939 roku o godzinie
04.45 otworzył ogień na Westerplatte rozpoczynając II wojnę światową ...
|
| |
|
1. Problematyce genezy i początkowego okresu II wojny światowej poświęcona jest ogromna, różnorodna pod względem treści literatura, której ilość
gwałtownie wzrasta. Na przykład, według danych brytyjskiej narodowej bibliografii, obecnie na świecie wydaje się bądź wznawia w ciągu tygodnia w samym
tylko języku angielskim do 10 książek poświęconych II wojnie światowej. Ten fakt tłumaczy się dostępnością źródeł archiwalnych dotyczących tych
zagadnień, a przede wszystkim źródeł niemieckich, co jest jednym ze skutków rozgromienia nazistowskich Niemiec i ich sojuszników przez siły koalicji
antyhitlerowskiej.
---------Na przełomie lat 70. otwarto archiwa brytyjskie, w znacznie mniejszym stopniu - francuskie. Dostępne są archiwa włoskie i wielu innych państw
uczestniczących w wojnie.
---------Dostępne są także archiwa polskie, jednakże znaczna ich część została zniszczona w wyniku działań wojennych, toczących się na terytorium
państwa. Wielkie mocarstwa biorące udział w wojnie: Wielka Brytania i Francja (od 1939 r.), Włochy (od 1940 r.), Związek Radziecki i Stany Zjednoczone
Ameryki (od 1941 r.) opublikowały zbiory dokumentów o działalności dyplomatycznej w okresie poprzedzającym II wojnę światową i w jej toku. I chociaż do
chwili obecnej jeszcze nie wprowadzono do obiegu naukowego wielu ważnych dokumentów (w szczególności z radzieckich zasobów archiwalnych), ogólny
obraz genezy II wojny światowej i jej pierwszych tygodni zarysowuje się dość wyraźnie.
|
2. Powszechnie wiadomo, że od momentu dojścia do władzy rząd Hitlera
obrał kurs na ustanowienie panowania Niemiec na kontynencie europejskim i
w skali światowej. Wypracowywane przez nazistów już w latach 20.
koncepcje odwetowe przewidywały, że pierwszym etapem na tej drodze
będzie doprowadzenie do rewizji wszystkich postanowień wersalskiego
traktatu pokojowego. Następnie planowano zdobycie „przestrzeni życiowej"
na Wschodzie Europy - na terytorium Polski, państw nadbałtyckich, na
ziemiach ukraińskich, białoruskich i rosyjskich. Pierwszymi krokami na
drodze do realizacji tych zamiarów były: remilitaryzacja sfery nadreńskiej,
zwłaszcza zaś Anschluss Austrii.
------Szczególne miejsce w genezie II wojny światowej zajmuje układ
monachijski (29. 09. 1938 r.), zawarty przez Wielką Brytanię, Francję
Niemcy i Włochy: w konsekwencji doprowadził on do likwidacji
Czechosłowacji jako niepodległego państwa i otworzył drogę niemieckiej
agresji na Wschód. Układ ten był przede wszystkim rezultatem zaborczych
|
|
|
ORP RYŚ był jednym z pięciu polskich okrętów podwodnych broniących
naszego wybrzeża podczas Kampanii Wrześniowej.
|
planów i dążeń Niemiec hitlerowsikich w Europie oraz prowadzonej przez Londyn - szczególnie aktywmie od jesieni 1937- polityki ustępstw na rzecz
Niemiec. Od tego czasu również polityka Paryża w zasadzie była podporządkowana kierunkowi brytyjskiemu, a w niektórych aspektach polityki
„appeasementu" wobec Niemiec, Francja prześcigała nawet Wielką Brytanię (zob. Deklaracja Ribbentrop - Bonnet z 6 grudnia 1938 r.).
|
-------Należy podkreślić, iż polityka ustępstw mocarstw zachodnich na rzecz Niemiec prowadzona kosztem interesów innych państw wynikała z dążenia do
skierowania narastającej ekspansji niemieckiej na Wschód, według zasady „jak najdalej od nas". Takie nastawienie było uwarunkowane przede wszystkim
racjami o charakterze klasowym i militarnym, liczeniem na wojnę między Niemcami i ZSRR. Znana jest, na przykład, wypowiedź szefa wydziału Ligi
Narodów w Foreign Office Ralpha Stevensona, skierowana do polskiego dyplomaty Jana Wszelakiego już w 1935 r., kiedy to brytyjski dyplomata
„przepowiadając" rezultaty polityki „appeasementu" (w jej późniejszym austriackim i monachijskim wydaniu) oświadczył: „niemiecko-raidziecki konflikt
zbrojny byłby dla brytyjskiej polityki najmniejszym złem". Ale na drodze Niemiec do ZSRR leżała Polska.
-------Tak wiec, polityka „appeasementu" w Europie stwarzała realną groźbę dla Związku Radzieckiego: izolacji ZSRR w Europie; prawdopodobieństwa
dyktatu czterech mocarstw na tym kontynencie, ich zjednoczenie się w „wyprawie krzyżowej" przeciwko ZSRR, i zarazem coraz wyraźniejsza stawała się
groźba konfliktu zbrojnego ZSRR z Niemcami i Japonią, wchodzącą w skład paktu antykominternowskiego. Monachium nadało tej perspektywie szczególnie
niebezpieczny charakter. Poza tym wysto-owanie ultimatum i następujące w ślad za tym przyłączenie do Polski czeskiej części Śląska Cieszyńskiego było
oceniane przez społeczność światową, w tym również Związku Radzieckiego, jako przejaw koordynacji polityki Polski i Niemiec.
-------Od 1933 r. ZSRR konsekwentnie prowadził politykę zmierzającą do utworzenia systemu bezpieczeństwa zbiorowego, wspólnych działań z
mocarstwami „wersalskimi", politykę, która była nastawiona na zapobieżenie agresji Niemiec i powstającego bloku faszystowsko-militarystycznego.
Narastająca groźba wojny aktywizowała radzieckie wysiłki, których celem była współpraca z Wielką Brytanią i Francją na tym gruncie. Jednocześnie
polityka Polski oparta na zasadzie tzw. „równej odległości" od Niemiec i ZSRR zaczynała odstępować od tej zasady. Dystans Warszawy w stosunku do
Moskwy zwiększał się, a do Berlina zmniejszał się.
-------O ile pod koniec lat 20. i na początku 30. doszło do polsko-radzieckiego współdziałania (podpisanie protokołu o wcześniejszym wprowadzeniu w życie
paktu Brianda — Kellogga, pewna zbieżność stanowisk na Międzynarodowej Konferencji w sprawie rozbrojenia, podpisanie konwencji w sprawie określenia
napaści, współpraca w walce przeciwko paktowi czterech), o tyle od połowy lat 30. ZSRR i Polska zajmowały przeciwstawne stanowiska praktycznie we
wszystkich ważnych światowych problemach.
|
| |
|
3.--Układ monachijski zniszczył de facto nadzieje ZSRR na realizację polityki zbiorowego przeciwstawienia się agresji niemieckiej. Państwo to znalazło
się w izolacji międzynarodowej w warunkach narastającego zewnętrznego zagrożenia u jego granic. W tych warunkach dla ZSRR rosło znaczenie
stanowiska Polski i Rumunii. Ale zarówno pod względem gospodarczym, jak i wojskowym - ani Warszawa, ani Bukareszt nie były skłonne do współdziałania z
Moskwą. Co więcej, we wrześniu 1938 r. w Związku Radzieckim powstała obawa, że może dojść do niemiecko-polskiego porozumienia wojskowego.
|
|
|
Monachium, 29 września 1938 roku: minister spraw zagranicznych III Rzeszy, Joachim von Ribbentrop, palcem wskazuje miejsce, gdzie swój podpis
ma złożyć premier Francji, Edouard Daladier.
|
-------Po zawarciu układu monachijskiego, a zwłaszcza po zajęciu Czechosłowacji w marcu 1939 r. w radzieckiej polityce zagranicznej zaczyna pojawiać się
tendencja, aby w jakiś sposób doprowadzić do normalizacji stosunków z Niemcami, co tłumaczyło się wyraźnym wzrostem potencjalnego zagrożenia
niemiecką agresją przeciwko ZSRR. Jednym z przejawów owej tendencji było zastąpienie Komisarza Ludowego Spraw Zagranicznych Maksyma M.
Litwinowa przez Wiaczesława M. Mołotowa z początkiem maja 1939 r.
-------W tych miesiącach głównym celem planów agresji i działań hitlerowskich Niemiec stała się Polska - kolejna przeszkoda na drodze do realizacji,
hegemonistycznych planów Rzeszy. Polskie „nie" w odpowiedzi na niemieckie żądania terytorialne, definitywnie wypowiedziane 26 marca 1939 r.,
spowodowało podjęcie przez Hitlera 31 marca decyzji o zbrojnym rozprawieniu się Polską. 11 kwietnia 1939 r. podpisał on dyrektywę o przygotowaniach do
wojny przeciwko Polsce nazwaną „Fall Weiss". Według niemieckich planów miała to być wojna lokalna. Dla ZSRR oznaczała ona realne prawdopodobieństwo
wyjścia niemieckiej armii nad granicę radziecką.
|
|
|
-------W tych warunkach problem rozmieszczenia sił w Europie na wypadek wybuchu wojny nabierał dla
Związku Radzieckiego żywotnego znaczenia. Jednocześnie dojrzewał niebezpieczny dla ZSRR konflikt na
Dalekimi Wschodzie, a nieuzasadnione stalinowskie represje poważnie osłabiły Armię Radziecką, co pozwalało
podać w wątpliwość jej gotowość bojową.
-------Latem 1939 r. rozmowy polityczne prowadzono jak gdyby na trzech nierównomiernych bokach trójkąta;
intensywnie toczyły się rokowania radziecko-brytyjsko-francuskie, brytyjsko-niemieckie i radziecko-
niemieckie. Pierwsze nie przyniosły rezultatów nie tylko dlatego, że Polska nie wyrażała zgody, aby w wypadku
agresji niemieckiej przepuścić wojska radzieckie przez korytarze-wileński i galicyjski - w celu wspólnego
odparcia armii niemieckich. lecz przede wszystkim dlatego, że Wielka Brytania i Francja nie dawały realnych
gwarancji utworzenia wspólnie z ZSRR systemu okiełznania agresora hitlerowskiego. Wkrótce skutki tej
polityki mocarstw w pełni odczuła Polska.
-------W stosunkach między Wielką Brytanią i Francją z jednej strony, a Związkiem Radzieckim z drugiej,
dawał się wtedy odczuć kryzys zaufania. Wysłanie przez Wielką Brytanię i Francję na rokowania wojskowe do
Moskwy osób drugoplanowych, nie posiadających dostatecznych pełnomocnictw. a w dodatku z
nieusprawiedliwionym znacznym opóźnieniem, umocniło w kierownictwie radzieckim przekonanie o tym, że
rząd brytyjski i rząd francuski chcą wystawić Związek Radziecki na uderzenie Wehrmachtu, nie
zobowiązując się do konkretnej pomocy.
-------Rozmowy brytyjsko-niemieckie nie przyniosły rezultatu, ponieważ Londyn nie chciał pozbawić się wpływu
na politykę państw europejskich w zamian za wątpliwą gwarancję całości Imperium Brytyjskiego, zwłaszcza po
złamaniu przez Niemcy układu monachijskiego i wypowiedzeniu brytyjsko-niemieckiego układu morskiego z
1935 r.
|
|
Berchtesgaden, 5 stycznia 1939:
Józef Beck, polski minister spraw
zagranicznych, oraz Adolf Hitler.
|
-------Tak więc pozostawał trzeci bok trójkąta: wspomniane rozmowy radziecko-niemieckie, w czasie których Rzesza - począwszy od pierwszych dni sierpnia
- wyraźnie zabiegała o osiągnięcie porozumienia z ZSRR. Z różnych dokumentów dyplomatycznych wynika, że w Moskwie postanowiono definitywnie wybrać
ten wariant w dniu 1 sierpnia 1939 r., nie wyłączając wszakże możliwości osiągnięcia porozumienia z Wielką Brytanią i Francją „w ostatniej chwili". Gdy
impasu w rokowaniach nie udało się przezwyciężyć, ZSRR podpisał z Niemcami pakt o nieagresji w dniu 23 sierpnia.
-------Z opublikowanych na Zachodzie zbiorów niemieckich dokumentów dyplomatycznych wynika, że częścią składową układu był tajny dodatkowy protokół.
Oryginału tego protokołu w archiwach radzieckich i innych nie odnaleziono.
-------Ale tak dalszy rozwój wydarzeń, jak i korespondencja dyplomatyczna dają podstawę do stwierdzenia, że porozumienie dotyczące sfer interesów obu
państw mniej więcej wzdłuż rzek Pisa, Narew, Wisła, w jakiejś formie zostało w sierpniu 1939 r. osiągnięte. Innymi słowy, była to zawarta w układzie
gwarancja zachowania linii, której wojska niemieckie nie powinny były przekroczyć, co uznawano za konieczność dla bezpieczeństwa ZSRR.
-------Podpisanie z Niemcami układu o nieagresji miało znaczenie dla ZSRR również związku z konfliktem na Dalekim Wschodzie, gdzie latem 1939 r.
wojska radzieckie i mongolskie prowadziły walki z agresorem japońskim. Układ radziecko-niemiecki osłabił więzi niemiecko-japońskie i pakt
antykominternowski. Miało to istotny wpływ na zawarcie w konsekwencji pobicia wojsk japońskich rozejmu między Japonią a ZSRR, który podpisano 15
września 1939 r.
|
|
|
Artyleria japońska zdobyta przez wojska radziecko-mongolskie w rejonie rzeki Chałchin-goł w roku 1939.
|
4. ---Niemcy zamierzały rozpocząć wojnę z Polską 26 sierpnia. Jednakże Hitler w ostatnim momencie odwołał wydany przez siebie rozkaz po uzyskaniu z
Rzymu informacji o tym, że Włochy nie są gotowe do wojny i nie są w stanie wesprzeć w niej swego niemieckiego sojusznika. Nadeszła wiadomość o
podpisaniu polsko-brytyjskiego wojskowego układu sojuszniczego. Dyplomacja niemiecka podjęła nowe zabiegi, aby skłonić Wielką Brytanię (tym samym i -
Francję) do rezygnacji z ewentualnego udziału w wojnie. Jednakże jej poczynania okazały się bezskuteczne.
-------1 września Niemcy napadły na Polskę. Dwa dni później (tzn. 3 września) Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom. Jednakże z
brytyjskich i francuskich dokumentów z wiosny i lata 1939 wynika, że już wówczas obydwa te państwa postanowiły nie podjąć działań ofensywnych, aby
przyjść zaatakowanej Polsce z pomocą. Po rozpoczęciu działąń wojennych Polska walczyła samotnie ze zdecydowanie przeważającymi siłami przeciwnika. O
losie Polski wedle strategii brytyjsko-francuskiej miało zdecydować dopiero pokonanie Niemiec czyli wygranie wojny.
-------W tych warunkach wynik wojny polsko-niemieckiej kampanii wrześniowej był przesądzony. Było rzeczą oczywistą, że los Polski zależeć będzie również
od ewolucji stosunków między Niemcami i ZSRR.
-------ZSRR bacznie śledził bieg wydarzeń wojennych W Polsce, proponując jej pomoc materialną, której udzielenie wskutek szybkiego rozwoju wydarzeń
stało się wszak nierealne. Związek Radziecki był niewątpliwie zainteresowany silnym oporem polskim, jednakże przebieg działań wojennych świadczył, że
opór ten słabnie. W Moskwie wyciągano też wnioski z braku aktywnych działań Francji i Wielkiej Brytanii, o czym ostatecznie przesądziły postanowienia z
12 września brytyjsko-francuskiej konferencji w Abbeville; mogły być one znane rządowi radzieckiemu. Uwzględniając szybko zmieniającą się sytuację i
narastającą groźbę dojścia armii niemieckich do granicy radziecko-polskiej, wykorzystując układ z 23 sierpnia 1939 rząd radziecki podjął decyzję wzięcia
w obronę ludności Ukrainy Zachodniej i Białorusi Zachodniej.
-------Wkroczenie Armii Czerwonej na te tereny w społeczeństwie polskim przyjęte zostało z bólem, wywołało też wrogą jego reakcję na ten fakt.
Jednocześnie ludność ukraińska i białoruska zamieszkująca tę część Polski powitała z zadowoleniem Armię Czerwoną.
|
|
|
-------Jak potwierdzają źródła polskie i inne, rząd polski opuścił terytorium
kraju wieczorem 17 września 1039 r., zaś Naczelne Dowództwo - 18 września
nad ranem, po upływie 24 godzin od wkroczenia Armii Czerwonej. W tym
czasie wojska niemieckie znajdowały się w odległości ok. 170 km od miejsca
przekroczenia przez władze polskie granicy z Rumunią, Armia Czerwona zaś w
odległości około 70 km. Z informacji posła włoskiego w Bukareszcie przesłanej
do Rzymu wynikało, iż Armia Czerwona na południowym odcinku zwalniała
tempo swego marszu, aby umożliwić władzom polskim oraz części polskich sił
zbrojnych ewakuację do Rumunii.
-------Przebieg wydarzeń związanych z przesuwaniem się Armii
Czerwonej we wrześniu 1939 r. na zachód wymaga bardziej
szczegółowych badań historycznych.[wytłuszczenie w oryginalnym tekście].
-------28 września 1939 r. w Moskwie został podpisany drugi układ radziecko-
niemiecki, w którym częściowo, zmieniono granicę sfery interesów obu
państw mniej więcej wzdłuż linii rzek Narew, Bug, San. Przy wyznaczeniu tej
granicy Związek Radziecki, kierował się w zasadzie względami etnicznymi
oraz stawiał zaporę przeciw dalszemu przesuwaniu się Niemiec hitlerowskich
na wschód. Do układu była załączona odpowiednia mapa.
|
|
Jesień 1939 roku, Zachodnia Ukraina: Bezrolny chłop właśnie dostał
przydział ziemi z byłych posiadłości księcia Lubomirskiego.
|
-------Z dokumentów niemieckich wynika, że do układu były załączone 3
protokoły: jeden poufny i dwa tajne.
-------Protokół poufny dotyczył przesiedlenia do Rzeszy ludności pochodzenia
niemieckiego, zamieszkującej w radzieckiej sferze interesów; pierwszy z
dwóch tajnych protokołów precyzował granice tych sfer, które w znacznej
części były zbieżne z granicami etnicznymi; w drugim była mowa o tym, że
obydwie strony nie dopuszczą na zajętych terytoriach do agitacji polskiej
skierowanej przeciwko strcmie drugiej.
5. Przez podjęcie i realizację tych decyzji, w tym układu z 28 września
rząd radziecki dopuścił do poważnego naruszenia międzynarodowych norm
prawnych.
-----Przede wszystkim należy odnotować, że układ z 28 września, który
zabezpieczał krańcową wschodnią linię przesuwania się Wehrmachtu przez
zobowiązania Niemiec podjęte na szczeblu państwowym, nosił nazwę nie
tylko układu o „granicy", lecz i o „przyjaźni". To dawało podstawę nie tylko do
|
|
|
Wrzesień 1939 roku: Nikita Siergiejewicz Chruszczow nad brzegiem Sanu.
|
twierdzenia o przyjaznych stosunkach ZSRR z faszystowskimi Niemcami, lecz również faktycznie wybielało faszyzm, zniekształcało klasową orientację
świadomości zarówno społeczeństwa, jak i indywidualną. Układ prowadził do ciężkich następstw zarówno dla Polski, jak i dla ZSRR, deptał leninowskie
zasady i zadawał cios międzynarodowemu ruchowi robotniczemu.
-----17 września zastępca ludowego komisarza Spraw Zagranicznych Władimir Potiomkin wręczył ambasadorowi polskiemu w Moskwie Wacławowi
Grzybowskiemu notę rządu radzieckiego, w której stwierdzono, że państwo polskie faktycznie przestało istnieć.
-----To oświadczenie było sprzeczne z normami prawa międzynarodowego, ponieważ okupacja terytorium Polski przez wojska niemieckie nie mogła
przekreślić faktu istnienia państwa jako podmiotu prawa międzynarodowego, uznawanego przez sojuszników i państwa neutralne. Ponadto 17 września nadal
broniła się Warszawa - stolica Polski, kontynuowały też opór oddziały armii polskiej zdolne jeszcze do walki.
-----Tezę o nieistnieniu państwa polskiego publicznie powtórzył Mołotow na posiedzeniu Rady Najwyższej ZSRR w dniu 31 października 1939 r. Oświadczył
on m.in.: "... należy wskazać na taki fakt, jak klęska militarna Polski i rozpad państwa polskiego. Kręgi rządzące Polski ogromnie chełpiły się "trwałością"
swojego państwa i "potęgą" armii. Jednakże wystarczyło jedno krótkie uderzenie ze strony armii niemieckiej, a następnie Armii Czerwonej, aby nic nie
pozostało z tego poczwarnego tworu Traktatu Wersalskiego, żyjącego kosztem ucisku narodowości niepolskich."
------Było to oświadczenie sprzeczne z prawem międzynarodowym i obraźliwe wobec Polski. Zdecydowanie odcina się od niego obecne kierownictwo
radzieckie i naukowa społeczność ZSRR. Jednocześnie oświadczenie to stawiało na jednej płaszczyźnie agresję hitlerowską i działania Armii Czerwonej.
------Rząd radziecki przekreślił tezę o nieistnieniu państwa polskiego, podpisując 30 lipca 1941 r. układ o współpracy i pomocy wzajemnej z rządem polskim
na emigracji, anulując jednocześnie układy dotyczące polski podpisane z Niemcami hitlerowskimi.
------Na zakończenie należy podkreślić sprawiedliwy charakter wojny Polski z Niemcami toczonej od 1 września 1939 r. Polska odrzuciła niemiecką
propozycję wspólnej "wyprawy krzyżowej" na wschód, konsekwentnie odmawiając przystąpienia do paktu antykominternowskiego i pierwsza stawiła
zbrojny opór agresorowi hitlerowskiemu.
------W 1939 r. Polska poniosła klęskę, nie otrzymawszy pomocy od swych zachodnich sojuszników. Związek Radziecki z kolei, padł ofiarą napaści
hitlerowskiej w czerwcu 1941 r., a w toku wojny wyrósł na główną siłę antyhitlerowskiej koalicji. Lata wojny były trudnym okresem dla Polski i ZSRR; od
1941 narody Związku Radzieckiego i Polski wspólnie walczyły z faszyzmem.
------Historycy powołani do kontynuowania badań tego tragicznego okresu powinni udzuelić jak najpełniejszej odpowiedzi na pytanie: jak i dlaczego
rozpoczęła się II wojna światowa oraz - czego zaniedbano aby jej zapobiec, tak, by pomóc ludzkości w uwzględnianiu doświadczeń i wyciągnięciu wniosków
wypływających z historii, by więc uczynić wszystko, by nigdy już nie doszło do nowej wojny.
|
-----------------------------
|
|
Tekst dokumentu według "Trybuny Ludu" nr 121 z 24/25 maja 1989 roku.
Dobór fotografii i podpisy - Facta Nautica
|
| |
|
|
 |
dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont
|
| |
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
