TOWARISZCZ STALIN - ТОВАРИЩ СТАЛИН
Pierwszy statek zbudowany w ZSRR
|
|
|
|
|
Drewnowiec TOWARISZCZ STALIN - pierwszy statek wyprodukowany w ZSRR.
The Soviet timber carrier TOVARISHCH STALIN was the first ship built in USSR. Launched: 1925.
|
---------Przemysł stoczniowy carskiej Rosji rozwinięty był bardzo słabo. Źródła radzieckie, skłonne zwykle do przesady dezawuować przedrewolucyjne
dokonania, twierdziły, że praktycznie nie istniał. Na poparcie tej tezy przytaczają fakt, że przed wybuchem I wojny światowej rosyjski handel morski
opierał się niemal wyłącznie na statkach pływających pod obcymi banderami.
---------Katastrofalny stan floty handlowej był od początku przedmiotem troski młodej władzy radzieckiej. Dość powiedzieć, że już w grudniu 1917 roku
przy Komisariacie d/s Handlu i Przemysłu powołano specjalną komisję, której celem miało być opracowanie długofalowego planu rozwoju handlu morskiego
i budownictwa stoczniowego w bolszewickiej Rosji. Zdaniem tej komisji niezbędna była państwu flota o pojemności 500 000 BRT. Minęło jednak dobrych
parę lat nim przystąpiono do realizacji zamierzeń. A w tym czasie radziecka żegluga stanęła nieomal u progu zapaści. Według oficjalnych danych, na koniec
roku 1924 floty handlowa ZSRR liczyła 132 jednostki o łącznej pojemności zaledwie 172 000 BRT. Sytuację pogarszał wiek statków - więcej niż 2/3
miało ponad dwadzieścia lat. Fatalny stan techniczny większości z nich groził w każdej chwili załamaniem transportu.
|
|
|
Tak wyglądały pierwsze statki produkcji ZSRR - drewnowce typu "TOWARISZCZ STALIN". Źródło: Tiechnika Mołodiożi, 1967.
|
| |
---------Rok 1925 przyniósł skokową zmianę sytuacji - wreszcie po latach zastoju ruszyła w ZSRR produkcja pierwszych statków handlowych. Dnia 24
stycznia 1925 radzieckie specjalistyczne czasopismo "Torgowyj fłot" ("Торговый флот") oznajmiło tryumfalnie, że nadszedł "największy dzień w
historii gospodarki pierwszego na świecie państwa robotników i chłopów". Tym historycznym momentem miał być początek budowy czterech drewnowców
w leningradzkiej Stoczni Bałtyckiej (Bałtijskij Zawod). Statkom tym nadano nazwy: TOWARISZCZ STALIN ("Товарищ Сталин"), TOWARISZCZ
KRASIN ("Товарищ Красин"), MICHAIŁ TOMSKIJ ("Михаил Томский") i GRIGIRIJ ZINOWIEW ("Григорий Зиновьев"). Tworzyły one I serię
drewnowców tego typu. Trzem ostatnim zmieniono później nazwy na AŁTAJ ("Алтай"), MIRONYCZ ("Мироныч") oraz KRASNYJ PARTIZAN
("Красный партизан").
|
---------Projekt pierwszych statków był dziełem lenigradzkiego zespołu
konstruktorów, na czele którego stał P.G. Gojnkis, naczelny inżynier
Stoczni Bałtyckiej. Według założeń jednostki te miały głównie służyć do
przewozu drewna z rejonu Morza Białego, głównie Archangielska, do
Wielkiej Brytanii innych państw zachodnioeuropejskich. 2/3 towaru miało
mieścić się w ładowniach, zaś 1/3 na pokładzie. Przewidziano, ze statki
będą zabierać także beczki ze smołą i dziegciem. Rejsy powrotne miały
odbywać się pod balastem, ze znikomą ilością towarów importowanych.
Zimą, ze względu na koniec sezonu żeglugowego na Dalekiej Północy,
planowano transportować nimi z Bałtyku i Morza Czarnego na Zachód
zboże i inne produkty rolnicze.
---------Stępki pod pierwsze cztery drewnowce położono tego samego dnia,
25 stycznia 1925 roku. Pierwsze dwa, TOWARISZCZ STALIN i
MICHAIŁ TOMSKIJ, zwodowano mimo ogromnych trudności
organizacyjnych już 25 października tego samego roku, czcząc w ten
sposób ósmą rocznicę wybuchu Rewolucji Październikowej. Pozostałe dwa
statki spłynęły na wodę 22 listopada. W tym samym czasie trwała budowa
piątego drewnowca w Sewastopolu.
---------Na zwolnionych pochylniach leningradzkiej stoczni natychmiast
rozpoczynano budowę statków II serii. Nadano im nazwy RABOCZIJ
("Рабочий"), KRIESTJANIN ("Крестьянин"), ISKRA ("Искра") oraz
PRAWDA ("Правда"). Weszły do eksploatacji w 1928 roku.
---------Statki I serii miały następującą charakterystykę: pojemność:
2417 BRT; nośność: 3360 DWT; wyporność: 5280 ton; wymiary: 86,9 x
13,1 x 5,8 m; napęd: maszyna parowa o mocy 900 KM (producent Bałtijskij
Zawod); kotły wodnorurkowe (prod. Bałtijskij Zawod); pojemność ładowni:
4420 m3; zasięg: 2500 Mm; załoga: 32 ludzi.
|
|
Drewnowce typu TOWARISZCZ STALIN w leningradzkiej stoczni
Bałtijskij zavod. Rok 1927.
|
|
| |
---------TOWARISZCZ STALIN przed wybuchem wojny z Niemcami odniósł ciężkie uszkodzenia podczas przechodzenia przez lody Arktyki. Po napaści
Niemiec na ZSRR stał przez parę miesięcy unieruchomiony wskutek awarii maszyny parowej, aż 9 października 1941 przejęła go radziecka Flota Północna
i użytkowała w Murmańsku do końca wojny jako pływający magazyn paliwa. W sierpniu 1945 powrócił do marynarki handlowej. Skreślony z listy floty w
1954 roku.
|
|
