Marszałek Józef Piłsudski na s/s ANGOLA w drodze na Maderę

- MARYNARKA HANDLOWA - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA -

EPIZODY MORSKIE

- -

MIĘDZYWOJNIE

- s/s ANGOLA -
- Rejs marszałka Józefa Piłsudskiego w roku 1930 -
Relacja kpt. Mieczysława Lepeckiego

PIOTR MIERZEJEWSKI

Statek pasażersko-towarowy ANGOLA wiózł w roku 1930 marszałka Józefa Piłsudskiego na Maderę.
Należał wtedy do portugalskiego armatora Companha Nacional de Navegação z siedzibą w Lizbonie.
Pływał głównie na linii Lizbona -Afryka Wschodnia, lecz zdarzało mu się odwiedzać porty Brazylii.

Parowiec ANGOLA w Rejestrze Lloyda (edycja 1930-1931).

Marszałek Józef Piłsudski w swoim bogatym życiu odbył dość dużo podróży morskich. Omówił je
pokrótce jego adiutant, kapitan Mieczysław B. Lepecki, w miesięczniku "Morze" (nr 7 z roku
1933) oraz w "Bezpartyjnym Piśmie Codziennym" (nr 66 z 1935 roku). Były to zarówno
niewielkie przejażdżki, jak i długie rejsy. Największą podróż morską odbył w roku 1904, gdy
popłynął z Wielkiej Brytanii do Stanów Zjednoczonych, następnie przez Hawaje do Japonii,
a stamtąd z powrotem przez Kanadę do Europy. Więcej uwagi ostatnim rejsom polskiego
Mussoliniego, jak chętnie nazywała "Dziadka" prasa zachodnioeuropejska i amerykańska, Lepecki
poświęcił w "Pamiętniku adiutanta Marszałka Piłsudskiego" (Warszawa 1988, Państwowe
Wydawnictwo Naukowe). Jedną z nich była podróż statkiem ANGOLA.

Portugalski parowiec ANGOLA, którym marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu przyszło podróżować
w roku 1930 na Maderę, ukończony został w grudniu roku 1912 pod nazwą ALBERTVILLE.
Zbudowano go na zamówienie belgijskiego towarzystwa żeglugowego Compagnie Belge Maritime
du Congo. Pod banderę portugalską przeszedł w roku 1923, gdy stał się własnością Companha
Nacional de Navegação, Lisboa.

ANGOLA powstała w roku 1912 w stoczni John Cockerill SA, Antwerp and Hoboken w Belgii.
Pojemność: 7884 BRT. Nośność: 6036 DWT. Prędkość: 13 węzłów. Wymiary (w stopach i calach): 439,5 x 55-9 25-1.
Miejsc pasażerskich: 511. Załoga: 150 ludzi.

TEKST MIECZYSŁAWA LEPECKIEGO:

Okręt, który wiózł Marszałka Piłsudskiego z Lizbony do
Funchalu, stolicy wyspy Madery, nazywał się, jak już
wspominałem ANGOLA. Był to statek pasażersko-
towarowy, odbywajacy stałe rejsy z Lizbony przez wyspę
Maderę, wyspy Zielonego Przylądka, wzdłuż zachodniego
wybrzeża Afryki do Przylądka Dobrej Nadziei, po czym,
opływając ten najdalej na południe wysunięty cypel
czarnego lądu, wpływał na Ocean Indyjski i zawijał do
Mozambiku. Po drodze odwiedzał porty w Gwinei
Portugalskiej, w Angoli, w Kraju Przylądkowym i w
szeregu innych krajów afrykańskich.

Był to niewątpliwie jeden z lepszych okrętów
portugalskich, niemniej jednak w porównaniu z wielkimi
parowcami transatlantyckimi, łączącymi wybrzeża Europy
z Ameryką tracił bardzo wiele. Prawdę mówiąc, był to
statek skromny, jednak, należy przyznać, czysty i
starannie utrzymany. W szczególności z racji jazdy
Marszałka Piłsudskiego, kapitan okrętu, który o tej
jeździe wiedział już kilka dni wcześniej, kazał ANGOLĘ
porządnie wyszorować i w niektórych miejscach
podmalować. Po zaaplikowaniu odpowiedniej ilości wody

Marszałek na pokładzie łodzi motorowej
gubernatora Madery w drodze na ląd.
Foto: Mieczysław Lepecki.

i farby okręcisko nabrało wyglądu wcale przyzwoitego i od biedy mogło imponować wielu innym
parowcom, nie goszczącym na swych pokładach żadnej wysoko postawionej osobistości, a więc,
jak to bywa z reguły we flocie portugalskiej nieco zaniedbanym.

Pomimo tego, że w grudniu ocean u brzegów Europy jest zwykle dość burzliwy i fale kołysały
ANGOLĄ nie na żarty, Marszałek nie uległ morskiej chorobie ani na chwilę.

Steward, któty przynosił Mu do kajuty jedzenie i pełnił zwykle posługi, opowiadał, że Marszałek
spędził cały pierwszy wieczór na czytaniu książek, i że apetyt miał dobry.

Drugi dzień podróży przyniósł wspaniała pogodę. Błękit nieba i ciepłe słońce wywabiło z kajut
wszystkich pasażerów, Przyciągająca siła tych elementów musiała oddziałać również i na
Marszałka, gdyż około godziny 9 rano zjawił się na pokładzie i rozpoczął przechadzkę.

Pojawienie się Jego wywołało zrozumiałą
sensację wśród załogi i pasażerów okrętu, którzy
zbiegli się zewsząd, aby obejrzeć wielkiego
Polaka. Jednak nawet objawy zainteresowania,
których Marszałek tak nie lubił, nie potrafiły
pozbawić Go dobrego humoru i spędzić wyrazu
zadowolenia z twarzy.

Zmęczony przymusowym kilkudniowym
siedzeniem w wagonie i uroczystościami w
Lizbonie "rozprostowywał" teraz nogi na
pokładzie ANGOLI. Z werwą i życiem
przemierzał teraz deptak okrętowy przez dobre
trzy godziny.

Wieczorem podróżni jadący ANGOLĄ mogli
obserwować Marszałka Piłsudskiego, stojącego

Marszałek na Maderze podczas układania pasjansa.
To zdjęcie obiegło światową prasę.

na górnym pokładzie i wpatrującego się w mrok nocy. Podparł się rękami o burtę i, jak zwykle,
samotny i milczący - marzył. Z Jego poważnej , chmurnej twarzy na pewno nikt nie wyczytał - o
czym. ( ... ).

Pokład spacerowy, po którym Józef Piłsudski na oczach gapiów przechadzał się przez trzy godziny.

Piłsudski podczas rejsu nie zachodził do sali jadalnej - posiłki dostarczano mu do w kabiny.

W nocy zerwał się wiatr i rzucał naszą łupiną na wszystkie strony. Marszałkowi nie przeszkadzało
to jednak zupełnie. Nie zrobił ani razu użytku z dzwonka, przy którym czuwał steward.

Następnego ranka kończyła się już podróż morska. Około godziny 9 zawarczał łańcuch kotwiczny
i ANGOLA stanęła. W jednej chwili otoczył ją rój drobnych łódeczek z przekupniami owoców
południowych i osobliwości miejscowych, jak koronki, wyroby koszykarskie, itd. Pokazali się też
natychmiast mali, nadzy chłopcy, prosząc natarczywie o rzucanie w morze drobnej monety, za
którą skakali do wody ( ... ). Marszałek dzieci lubił,, przyglądałby się im dłużej, ale do okrętu
przybiła motorówka z flagą urzędową, a z niej wysiadł przedstawiciel gubernatora.

Według początkowych planów Piłsudski miał wrócić do Polski w ten sam sposób, jak dotarł na
Maderę, czyli portugalskim statkiem do Lizbony, a stamtąd pociągiem do Warszawy. Kilka przed
końcem wypoczyku marszałka przypłynął jednak po niego niszczyciel ORP WICHER.