RIGEL statek norweski, transportowiec Kriegsmarine, grób tysięcy jeńców
|
Tragiczna śmierć tysięcy więźniów umieszczonych na wielkim niemieckim statku pasażerskim CAP ARCONA znana jest każdemu, kto interesuje się działaniami wojennomorskimi i nie mam zamiaru jej opisywać. Podobne morskie dramaty, gdy alianccy lotnicy topili statki niemieckie z tysiącami stłoczonych więźniów, zdarzały się jednak już wcześniej. Przykładem, który tutaj omawiam, jest zagłada niemieckiego konwoju 410 ...
|
Norweski frachtowiec m/s RIGEL stał się 27 listopada 1944 grobem dla paru tysięcy jeńców wojennych. Dziób jego przez dziesiątki lat sterczał ponad powierzchnię wody jako niezamierzony, lecz tragiczny w swojej wymowie pomnik ofiar.
|
Po zajęciu Norwegii przez Niemców wiosną 1940 roku m/s
RIGEL pływał od sierpnia wprawdzie nadal z norweską załogą i
pod norweską banderą, lecz jako transportowiec Kriegsarine.
Dopiero 2 listopada 1944, w związku z pogorszeniem się
sytuacji militarnej III Rzeszy, statek przeszedł pod
banderę Kriegsmarine i obsadzono go załogą niemiecką. W
końcu listopada 1944 wszedł w skład konwoju ewakuacyjnego
(nr 410), który tworzył razem ze statkiem KORSNES (wod.
1936, 1736 BRT) oraz dwoma patrolowcami, NT-04 i V-
6308. Z trzech portów w Nordland konwój zabrał transport
jeńców radzieckich i jugosłowiańskich, grupę więźniów, w tym
Czechów, Norwegów i złapanych na froncie fińskim
niemieckich dezerterów, oraz 455 żołnierzy Wehrmachtu.
26 listopada konwój opuścił Bode, kierując się na południe,
przypuszczalnie ku Tromsö. Nazajutrz, u wejścia do fiordu
Vefsen, na wysokości wyspy Tjötta, w środkowej Norwegii,
został zaatakowany przez samoloty torpedowo-bombowe.
Aparaty startowały z pokładu brytyjskiego lotniskowca HMS
IMPLACABLE. IMPLACABLE (wod. 1944 , 27000 t)
operował w tym czasie w eskorcie krążownika HMS DIDO i
sześciu niszczycieli z zadaniem niszczenia żeglugi
nieprzyjacielskiej u wybrzeży Norwegii.
Atak brytyjski był niesłychanie skuteczny. Okręty eskorty
wobec przewagi lotnictwa okazały się zupełnie bezradne -
ogarnięte płomieniami zaczęły tonąć, a ich ogień
przeciwlotniczy błyskawicznie zamarł. RIGEL i KORSNES
zostały storpedowane i zbombardowe, szczególnie duże
zniszczenia były na tym pierwszym. RIGEL próbował wyrzucić
się na brzeg, usiłując jednocześnie spuszczać szalupy na
wodę. Wybuch paniki i szybkie zanurzanie się statku rufą pod
wodę uniemożliwiły wykonanie obu zamiarów. RIGEL zatonął,
stając się grobem dla paru tysięcy swoich pasażerów.
Liczba ofiar pozostaje nieznana. Źródła podają, że w wyniku
tego ataku śmierć poniosło od 2571 do ok. 4700 ludzi.
Przeżyło 415 osób...
Losy drugiego statku, KORSNES, były mniej dramatyczne. Ciężko
uszkodzony, paląc się, osiadł na dnie w pobliżu Rörvik, tracąc 6
zabitych. Podniesiono go już w sierpniu 1945, remont przeprowadzono w
Bergen i w 1947 przemianowano na PATRICIA.
Podstawowe informacje o m/s RIGEL
|
Statek został wybudowany w 1924 roku w stoczni Burmeister & Wains Maskin og Skibsbyggeri, Kopenhaga, Dania (nr stoczniowy 326) dla Det Bergenske Dampskibsselskab, Bergen, Norwegia. Po 1925 roku parokrotnie zmienił właściciela. Od 1938 zarządzał nim Den norske Syd-Amerika Linje, stanowiąc własność Det Bergenske Dampkibsselskab, A/S J. Ludwig Mowinckels Rederi, and Fred. Olsen & Co.
Pojemność: 3828 BRT. Nośność 6850 DWT. Szybkość 11 w. Wymiary: długość 120,6 m; szerokość 16,9 m; zanurzenie 7,6 m. 2 silniki wysokoprężne Diesla 6 cylindrowe firmy MAN B&W o mocy 2076 KM.
|
|
|
|
Samolot torpedowo-bombowy FAIREY BARRACUDA. Tego typu maszyny startujące z HMS IMPLICABLE zniszczyły niemiecki konwój 410 i przyniosły śmierć tysiącom jeńców z Jugosławii i ZSRR.
|
CMENTARZ WOJENNY
|
|
Cmentarz wojenny na wysepce Tjötte kryje 6725 bezimiennych ofiar II wojny światowej, głównie jeńców radzieckich, zatrudnionych przymusowo w kopalniach rudy żelaza na północy Norwegii. Tu również spoczywają polegli na m/s RIGEL, których szczątki wydobyto z wraku w 1969 roku.
Źródło: strona gminy Alstahaug www.alstahaug.komune.no
|
|




W uzupełnieniu historii m/s RIGEL trzeba wspomnieć, iż statek ten wpadł na minę 10 listopada 1941 i odniósł poważne
uszkodzenia. Przypuszcza się, że mogła to być mina postawiona przez radziecki okręt podwodny, K-21, znanego przede
wszystkim z rzekomego storpedowania niemieckiego pancernika TIRPITZ.