| O 21 Holenderski okręt podwodny typu 'O 21' |
| Holenderski okręt podwodny O 21. Fotografia powojenna, pokazuje jednostkę, gdy służyła do testowania torped. O 21, 'O 21' -class submarine, when was used as a torpedo trial boat (1950-57) . Laid down 20 Nov. 1937, launched 21 Oct.. 1939, completed June 1940, sold to be broken up for scrap on 24 Jan. 1940. |
| - FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont |
| - MARYNARKA HANDLOWA - STATKI - OKRĘTY - WRAKI - MARYNARKA WOJENNA - |
O 21 zapoczątkował typ 'O 21' holenderskich okrętów podwodnych, liczący ogółem 7 jednostek (O 21 - O 27),
zwodowanych w latach 1939-41.
Zamówienie na budowę O 21 uzyskała stocznia Koninklijke Maatschappij de Schelde we Vlissingen (Holandia), ta
sama, w która wybudowała w latach 1936-38 legendarny polski okręt podwodny ORP ORZEŁ. Budowę okrętu,
nazwanego poczatkowo K XXI, rozpoczęto 20 listopada 1937 roku. W toku budowy przemianowano go na O 21, i już
jako O 21 został zwodowany 21 października 1939 roku. Wodowanie nie przebiegło zgodnie z planem - kadłub nie
zsunął się z pochylni i trzeba było paru godzin pracy robotników stoczniowych, aby to wreszcie nastąpiło. Wydarzenie
to, wbrew przesądom marynarskim, nie przyniosło jednak okrętowi pecha ...
10 maja 1940 nastąpił atak III Rzeszy na Holandię. W tym też dniu, O 21, pomimo, iż budowa jego nie została
jeszcze ukończona i nie przeszedł ani jednej próby, wszedł do służby w holenderskiej marynarce wojennej.
Pierwszym dowódcą okrętu mianowano porucznika Johannes Frans van Dulm. W dwa dni później, wobec szybkich
postępów wojsk niemieckich, okręt opuścił Holandię i przepłynął w towarzystwie bliźniaczego O 22 i holownika B.V.
37 (ex SCHELDE) z Vlissingen do brytyjskiej bazy w Portsmouth. Błyskawicznie zmieniająca się sytuacja na froncie
uniemożliwiła załodze pobranie z magazynów torped i amunicji do działa pokładowego. Jeszcze w tym samym miesiącu
O 21 przeszedł do stoczni Royal Navy w Rosyth, gdzie dokończono jego budowę.
22 czerwca 1940 O 21 wszedł w skład brytyjskiej 9. flotylli okrętów podwodnych, stacjonującej w bazie Dundee w
Szkocji (w skład tej flotylli wchodził również polski okręt podwodny ORP WILK, przypuszczalny sprawca zatopienia
O 13, innej jednostki holenderskiej).
3 października 1941 zatopił torpedą francuski frachtowiec s/s QUED YQUEMAN. Stało się to w odległości ok. 3 mil
morskich od Cape Figari (Sardynia). Statek płynął pod banderą rządu w Vichy.
10 lipca 1941, 10 mil na północ od Cape Comino, zaatakował włoski konwój składający się z 5 dużych statków,
eskortowanych przez 2 niszczyciele. O 21 wystrzelił 4 torpedy, z których dwie trafiły w cel i jeden statek zatonął.
Są jednak trudności z identyfikacją zatopionej jednostki. Być może był to włoski parowiec MONTEPONI, lecz
niektóre źródła zatopienie tego statku przypisują greckiemu okrętowi podwodnemu OLYMPUS...
3 sierpnia 1941 na południe od Sardynii ogniem działa pokładowego zatopił niezidentyfikowany szkuner. Uprzednio
wystrzelił w jego kierunku co najmniej jedną torpedę, lecz nie uzyskał trafienia.
28 listopada 1941 o godzinie 00:50 storpedował i zatopił na Morzu Śródziemnym, na południowy wschód od Almerii,
niemiecki okręt podwodny U-95 (pozycja 36°24'N i 03°20'W). O 21 wziął na pokład 12 rozbitków, i wkrótce potem
dostarczył ich do Gibraltaru. Pozostała część załogi (35 ludzi) U-Boota zginęła razem ze swoim okrętem.
5 września 1941 roku, w odległości 70 mil na zachów od Neaplolu, zatopił włoski statek s/s ISARCO (5738 BRT),
używając zarówno broni torpedowej jak i działa pokładowego.
22 kwietnia 1943 o godzinie 08.10 w Cieśninie Malakka (03°28'N i 99°47'E) zatopił dwiema torpedami japoński
frachtowiec s/s YAMAZATO MARU (6925 BRT).
W grudniu 1943 ze względu na poważne kłopoty z silnikami elektrycznymi, został zmuszony do powrotu do Europy.
Przeszedł remont w Wielkiej Brytanii (otrzymał wtedy nowe akumulatory), a następnie przepłynął Atlantyk, kierując
się ku Filadelfii. Tam, w okresie od czerwca do listopada 1944, poddał się gruntownej modernizacji w stoczni US
Navy.
8 lutego 1945 opuścił Filadelfię, kierując się, przez Kanał Panamski, ku Australii. Po drodze, w maju, został zmuszony
zatrzymać się w Nowej Zelandii, celem usunięcia awarii.
29 lipca 1945, patrolując obszar na północny zachód od Jawy, zatopił dwa niewielkie statki (ok. 100 BRT i ok. 500
BRT). Dokonał tego przy użyciu broni pokładowej.
31 lipca 1945, na północny zachód od wybrzeży Jawy, ogniem działa pokładowego zatopił niewielki, 10-tonowy kuter
rybacki.
W latach 1950-57 służył do testowania torped, aż w dniu 2 listopada 1957 został zdemobilizowany. 24 stycznia 1958
okręt sprzedano na złom firmie G.P. van Beckum w Alkmaar za sumę 141000 guldenów.
zwodowanych w latach 1939-41.
Zamówienie na budowę O 21 uzyskała stocznia Koninklijke Maatschappij de Schelde we Vlissingen (Holandia), ta
sama, w która wybudowała w latach 1936-38 legendarny polski okręt podwodny ORP ORZEŁ. Budowę okrętu,
nazwanego poczatkowo K XXI, rozpoczęto 20 listopada 1937 roku. W toku budowy przemianowano go na O 21, i już
jako O 21 został zwodowany 21 października 1939 roku. Wodowanie nie przebiegło zgodnie z planem - kadłub nie
zsunął się z pochylni i trzeba było paru godzin pracy robotników stoczniowych, aby to wreszcie nastąpiło. Wydarzenie
to, wbrew przesądom marynarskim, nie przyniosło jednak okrętowi pecha ...
10 maja 1940 nastąpił atak III Rzeszy na Holandię. W tym też dniu, O 21, pomimo, iż budowa jego nie została
jeszcze ukończona i nie przeszedł ani jednej próby, wszedł do służby w holenderskiej marynarce wojennej.
Pierwszym dowódcą okrętu mianowano porucznika Johannes Frans van Dulm. W dwa dni później, wobec szybkich
postępów wojsk niemieckich, okręt opuścił Holandię i przepłynął w towarzystwie bliźniaczego O 22 i holownika B.V.
37 (ex SCHELDE) z Vlissingen do brytyjskiej bazy w Portsmouth. Błyskawicznie zmieniająca się sytuacja na froncie
uniemożliwiła załodze pobranie z magazynów torped i amunicji do działa pokładowego. Jeszcze w tym samym miesiącu
O 21 przeszedł do stoczni Royal Navy w Rosyth, gdzie dokończono jego budowę.
22 czerwca 1940 O 21 wszedł w skład brytyjskiej 9. flotylli okrętów podwodnych, stacjonującej w bazie Dundee w
Szkocji (w skład tej flotylli wchodził również polski okręt podwodny ORP WILK, przypuszczalny sprawca zatopienia
O 13, innej jednostki holenderskiej).
3 października 1941 zatopił torpedą francuski frachtowiec s/s QUED YQUEMAN. Stało się to w odległości ok. 3 mil
morskich od Cape Figari (Sardynia). Statek płynął pod banderą rządu w Vichy.
10 lipca 1941, 10 mil na północ od Cape Comino, zaatakował włoski konwój składający się z 5 dużych statków,
eskortowanych przez 2 niszczyciele. O 21 wystrzelił 4 torpedy, z których dwie trafiły w cel i jeden statek zatonął.
Są jednak trudności z identyfikacją zatopionej jednostki. Być może był to włoski parowiec MONTEPONI, lecz
niektóre źródła zatopienie tego statku przypisują greckiemu okrętowi podwodnemu OLYMPUS...
3 sierpnia 1941 na południe od Sardynii ogniem działa pokładowego zatopił niezidentyfikowany szkuner. Uprzednio
wystrzelił w jego kierunku co najmniej jedną torpedę, lecz nie uzyskał trafienia.
28 listopada 1941 o godzinie 00:50 storpedował i zatopił na Morzu Śródziemnym, na południowy wschód od Almerii,
niemiecki okręt podwodny U-95 (pozycja 36°24'N i 03°20'W). O 21 wziął na pokład 12 rozbitków, i wkrótce potem
dostarczył ich do Gibraltaru. Pozostała część załogi (35 ludzi) U-Boota zginęła razem ze swoim okrętem.
5 września 1941 roku, w odległości 70 mil na zachów od Neaplolu, zatopił włoski statek s/s ISARCO (5738 BRT),
używając zarówno broni torpedowej jak i działa pokładowego.
22 kwietnia 1943 o godzinie 08.10 w Cieśninie Malakka (03°28'N i 99°47'E) zatopił dwiema torpedami japoński
frachtowiec s/s YAMAZATO MARU (6925 BRT).
W grudniu 1943 ze względu na poważne kłopoty z silnikami elektrycznymi, został zmuszony do powrotu do Europy.
Przeszedł remont w Wielkiej Brytanii (otrzymał wtedy nowe akumulatory), a następnie przepłynął Atlantyk, kierując
się ku Filadelfii. Tam, w okresie od czerwca do listopada 1944, poddał się gruntownej modernizacji w stoczni US
Navy.
8 lutego 1945 opuścił Filadelfię, kierując się, przez Kanał Panamski, ku Australii. Po drodze, w maju, został zmuszony
zatrzymać się w Nowej Zelandii, celem usunięcia awarii.
29 lipca 1945, patrolując obszar na północny zachód od Jawy, zatopił dwa niewielkie statki (ok. 100 BRT i ok. 500
BRT). Dokonał tego przy użyciu broni pokładowej.
31 lipca 1945, na północny zachód od wybrzeży Jawy, ogniem działa pokładowego zatopił niewielki, 10-tonowy kuter
rybacki.
W latach 1950-57 służył do testowania torped, aż w dniu 2 listopada 1957 został zdemobilizowany. 24 stycznia 1958
okręt sprzedano na złom firmie G.P. van Beckum w Alkmaar za sumę 141000 guldenów.
