 |
| _____________________________________________________________________ - FACTA NAUTICA - dr Piotr Mierzejewski, hr. Calmont 2005-2007 |
| MONITORY |
Zadaniem Dover Patrol było ostrzeliwanie umocnień niemieckich na wybrzeżu belgijskim w okolicach Ostendy i
Zeebrugge oraz walka z ciężką artylerią nabrzeżną (381 i 280 mm) nieprzyjaciela.
28 października 1917 miało miejsce wydarzenie, które na pewien czas wyłączyło HMS EREBUS z walki. Niemcy
zastosowali tego dnia nowy rodzaj broni - bezzałogowy kuter sterowany z samolotu kablem elektrycznym. Kuter ten,
wypełniony materiałem wybuchowym, przedarł się przez eskortę monitora, którą stanowiło 9 kontrtorpedowców, 2
trałowce i 4 patrolowce, i mimo ich ognia artyleryjskiego uderzył w HMS EREBUS na wysokości śródokręcia.
Eksplozja spowodowała niewielkie uszkodzenia okrętu, głównie "bąbla" przeciwtorpedowego, niemniej jednak remont
trwał dwa tygodnie. W czasie remontu do "bąbli" przeciwtorpedowych przymocowano sterczące szyny, które miały
uniemożliwić skuteczny atak zdalnie sterowanych kutrów w przyszłości. W podobny "sprzęt" zaopatrzono także HMS
TERROR. Anglicy, obawiając się nowej broni niemieckiej, zrezygnowali na wiele tygodni z dalszego używania monitorów
do ostrzału wybrzeży Belgii.
Jesienią 1919 roku wchodził w skład sił interwencyjnych wysłanych przez Wielką Brytanię przeciw Rosji Radzieckiej.
Jest to epizod w dziejach HMS EREBUS, który w polskim piśmiennictwie wojennomorskim doczekał się szerszego
opisu. Zacytuję w tym miejscu stosowny fragment książki "Konflikty i zbrojenia morskie 1918-1939" pióra Józefa W.
Dyskanta (Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1983):
"W czasie walk o Krasnoje Sioło wojska radzieckie wspierały ogniem swojej artylerii, zakotwiczone na Newie, okręt
liniowy "Siewastopol" oraz niszczyciele "Wsadnik" i "Gajdamak", zadając białym poważne straty. Royal Navy zaś nie
była w stanie udzielić im pomocy, skutecznie szachowana przez armaty Krasnej Gorki."
"Aby zdławić opór fortu, Cowan sprowadził 24 października do Björkö uzbrojony w dwa działa 381 mm monitor
"Erebus". W trzy dni później "Erebus" pod osłoną 2 krążowników lekkich, 7 niszczycieli oraz kilku samolotów wszedł do
Zatoki Koporskiej i o godz. 3.30 rozpoczął ostrzeliwanie Krasnej Gorki."
"W ciągu dwugodzinnego bombardowania, do którego przyłączyły się również krążowniki lekkie, wystrzelił 20 pocisków
381 mm, ale mimo korygowania ognia przez samolot nie uzyskał żadnych trafień. Ogień obu fortów był bardziej
skuteczny i choć także niecelny, to jednak zmusił zespół brytyjski do odwrotu."
"Dnia 30 października "Erebus" , osłaniany przez 2 niszczyciele, ponownie bombardował forty, wystrzeliwując bez
powodzenia ponad 30 pocisków 381 mm; co więcej, Rosjanie zestrzelili samolot korygujący ogień monitora. Była to
ostatnia poważniejsza operacja bojowa zespołu Cowana na Zatoce Fińskiej."
Po zakończeniu wojny HMS EREBUS wykorzystywany był, razem ze swoim bliźniakiem HMS TERROR, w celach
eksperymentalnych. Przykładem takiego eksperymentu może być metodyczne ostrzeliwanie ogniem artylerii 381 mm
niemieckiego pancernika SMS BADEN w 1921 roku. Ponieważ SMS BADEN należał do najnowocześniejszego
podówczas typu niemieckich pancerników, to konstrukcja jego była bardzo dokładnie studiowana przez specjalistów
Royal Navy. Wszystkie szczegóły budowy tego okrętu liniowego stały przedmiotem dogłębnych analiz i porównań
nowoczesnymi brytyjskimi okrętami. Wypróbowano na nim także skuteczność armaty 381 mm (BL 15 inch /42 naval
gun) stanowiącej uzbrojenie brytyjskich pacerników i zainstalowanej także na obu monitorach. Wkrótce potem HMS
EREBUS został przeniesiony do rezerwy. Pozostawał w niej aż do wybuchu II wojny światowej.
Wybuch II wojny światowej oznaczał dla HMS EREBUS powrót do czynnej służby. W lipcu 1943 roku wspierał ogniem
swoich dział lądowanie aliantów na Sycylii. Wtedy też odniósł dość poważne uszkodzenia od niemieckich bomb lotniczych.
W 1944 uczestniczył w inwazji na Normandię. 6 czerwca (D-Day) ostrzeliwał nabrzeżne baterie niemieckie
rozlokowane w okolicach Barfleur i La Pernelle, zaś 10 sierpnia ostrzeliwał baterie broniące portu w Le Havre. Tam
też dostał się pod silny ogień baterii 380 mm z Clos des Ronces, odniósł poważne uszkodzenia i musiał wycofać się z
akcji. Ciekwaostką jest fakt, że działo kalibru 380 mm, które tak celnie raziło monitor, pierwotnie przeznaczone było
dla francuskiego pancernika JEAN BART.
Po remoncie, w listopadzie 1944, wziął udział w operacji Infatuate na terenie Holandii, ostrzeliwując m.in pozycje
niemieckie na wyspie Walcheren
W lipcu 1946 sprzedany na złom.
- - - - -
Charakterystyka okrętu według Jane's Fighting Ships of World War I i innych:
Wyporność standard - 8000ton; wyporność pełna 8450 ton; wymiary - 380 stóp (123.4 m) x 88 stóp (26.9 m) x 11 stóp
(3.6 m).
Prędkość projektowana - 12 węzlów; prędkość na próbach - 14,1 węzłów.
Napęd - maszyna parowa potrójnenego rozprężąnia o mocy 6000 KM (na próbach 7244 KM); 4 kotły Babcock; 2 śruby.
Paliwo - wyłącznie płynne - 650 ton (maks. 750 ton).
Uzbrojenie - 2 działa 381 mm (1xII) 40 kal. Mk I; 8 dział 102 mm (8 x I), 2 działa 76 mm (12 pdr.) plot, 2 działa 40 mm
plot, 4 karabiny maszynowe.
Pancerz (wg Taschenbuch der der Kriegsflotten 1928) - artyleria główna 320 mm, pokład 162-19 mm, wieża
dowodzenia 152 mm, linia wodna - 305-102 mm.
Załoga - 226 (300 - Taschenbuch der der Kriegsflotten 1928).
Kadłub monitor był zaopatrzony w ciągnące się wzdłuż burt "bąble" przeciwtorpedowe (tzw. bulges w terminologii
angielskiej i Torpedowulst w niemieckiej).
Działa artylerii głównej pochodziły z monitora HMS MARSHAL NEY (bliźniak HMS MARSHAL SOULT).
Źródła niekiedy różnią się wyraźnie w informacjach o uzbrojeniu i wyporności okrętu. Przykładowo, mało znana w Polsce
książka pióra E.C. TALBOT-BOOTH pt. "The Royal Navy. Some account of her manners, customs and privileges",
wydana w Londynie przez Sampson Low, Marston & Co. Ltd. w latach czterdziestych (dokładna data wydania jest
nieznana !), podaje, że HMS EREBUS prócz dział kalibru 381 mm miał tylko 2 działa plot. kalibru 76 mm.
| - Marynarka handlowa - ||| - STATKI i OKRĘTY - MARYNISTYKA - MORZE i WRAKI - ||| - Marynarka wojenna - |
| HMS EREBUS - monitor brytyjski (zwodowany w 1916, złomowany w 1946). The British monitor HMS EREBUS was built by Harland and Wolff, Govan (Yard No 492). Laid down 12 October 1915, launched 19 June1916, commisioned September 1916, scrapped at Inverkeithing in 1946). She was named after Erebus - the mythological darkness under the earth, imagined either as the abode of sinners after death or of all the dead. Fifth ship of name. |
| HMS EREBUS - monitor brytyjski Kliknij aby powiększyć The British monitor HMS EREBUS Click to enlarge |
Monitor HMS EREBUS, którego okrętem bliźniaczym był HMS
TERROR, zbudowany został w stoczni Harland & Wolff, Gowan (numer
stoczniowy 492). Był to piąty okręt Royal Navy o tej nazwie. Położenie
stępki nastąpiło 12 października 1915, zaś uroczystość wodowania miała
miejsce 19 czerwca 1916.
Okręt wszedł do służby we wrześniu 1916 roku. Pierwszą bazą jego było
Dover. Stał się jednym z okrętów tzw. Dover Patrol, w skład którego
wchodziły również monitory HMS TERROR i HMS MARSHALL SOULT.
TERROR, zbudowany został w stoczni Harland & Wolff, Gowan (numer
stoczniowy 492). Był to piąty okręt Royal Navy o tej nazwie. Położenie
stępki nastąpiło 12 października 1915, zaś uroczystość wodowania miała
miejsce 19 czerwca 1916.
Okręt wszedł do służby we wrześniu 1916 roku. Pierwszą bazą jego było
Dover. Stał się jednym z okrętów tzw. Dover Patrol, w skład którego
wchodziły również monitory HMS TERROR i HMS MARSHALL SOULT.